اثر تنش شوری بر مؤلفه های جوانه زنی، مقدار کلروفیل و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در ژنوتیپ های نخود ایرانی (cicer ariantaum l.)

به منظور بررسی تأثیرات سطوح شوری بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی ژنوتیپ های نخود در مرحلۀ جوانه­زنی و گیاهچه­ای، آزمایشی در سال 1389 در دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با هفت ژنوتیپ نخود در دو آزمایش، یکی در آزمایشگاه برای بررسی مؤلفه های جوانه زنی و دیگری در گلخانه برای بررسی صفات فیزیولوژی و بیوشیمیایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایة بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت پنج سطح تنش شوری (صفر، 200،150،100،50 میلی مولار) انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش شدت تنش، صفات مذکور به طور خطی و معنی­داری کاهش یافتند. بیشترین جوانه­زنی در سطح تنش 200 میلی مولار در ژنوتیپ g485 با 34 درصد و کمترین جوانه­زنی در ژنوتیپ g456 با 13 درصد مشاهده شد. طول ریشه­چه در همین سطح تنش در ژنوتیپ g485 و ژنوتیپ g472 به ترتیب 5 و 27/0 سانتی­متر بود. شاخص ویگور نیز دارای تغییرات معنی داری بود و در تنش 200 میلی مولار بیشترین مقدار متعلق به ژنوتیپ g485 با 68/2 بود. زیست تودة نخود نیز به طور معنی­داری تحت تأثیر سطوح تنش شوری قرار گرفت، به طوری که ژنوتیپ g485 در سطح تنش50 میلی­مولار با 8/3 گرم دارای بیشترین مقدار این شاخص بود. فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانتی ژنوتیپ های نخود تحت تنش در آزمایش گلخانه­ای واکنش های متفاوت و معنی­داری از خود بروز دادند. در تنش 200 میلی مولار ژنوتیپ g104 با 75/[a1] 1 دارای بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز بود. در همین سطوح تنش ژنوتیپ g485، بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز و پلی­فنول اکسیداز را داشت. بیشترین کاهش مقدار کلروفیل نسبت به شاهد در ژنوتیپ g643 با 93 درصد و کمترین کاهش در ژنوتیپ g485 با 54 درصد به­دست آمد. نتایج نشان داد که فعالیت کلروفیل و آنزیم های آنتی اکسیدانتی دارای همبستگی زیادی بودند و ژنوتیپ های دارای فعالیت آنتی­اکسیدانتی بیشتر، کلروفیل زیادتری داشتند و همچنین بذوری که در مرحلۀ جوانه­زنی به شوری مقاوم تر بودند در شرایط گیاهچه­ای برتری مشخصی از خود نشان دادند.